Sünnet

Sünnet cerrahi bir işlemdir

            Sünnet penis glansını örter sünnet cildinin (prepisyum) cerrahi olarak kesilip çıkarılması ve glansın açığa çıkarılması işlemidir. Günümüzde cerrahi pratikde en çok uygulanan işlem olan sünnetin tarihi 6000 yıl öncesinde Antik Mısır'a dayanmaktadır.  Bin yıllardır yapılan sünnet işlemi günümüzde kültürel, dinsel nedenlerle ve birçok ülkede hastalık önleyici sağlık uygulaması olarak uygulanmaktadır. Musevilik ve İslamda tüm erkek çocuklarının sünnet olması gerekirken, Amerika Birleşik Devletlerinde 19. yüzyıldan başlayarak erkek çocuklarında profilaktik olarak sünnet önerilmekte ve yaygın yapılmaktadır. Dünya genelinde erkeklerin %25'i sünnet olmaktadır.

Sünnet öncesi dönem

            Sünnet yapılması kararı verilen çocuk öncelikle işlemi uygulayacak cerrahi doktoru ve anesteziyoloji doktoru tarafından muayene edilir. Gerekli tahliller yapılır. Aileye işlemle ilgili ayrıntılı bilgi verilir. Çocuğun yaşına ve uygulanacak anestezi şeklne göre beslenme rejimi belirlenir.

Sünnet nasıl yapılır?

            Sünnet alanında uzmanlaşmış Cocuk Cerrahisi, Çocuk Urolojisi, Plastik cerrahisi uzmanları tarafından, genellikle ameliyathane ortamında, steril şartlarda, çocuğun yaşına uygun olarak tercih edilmiş anestezi yöntemi uygulanarak yapılır. İşlem esnasında penis çevresine ağrıkesici ilaç uygulandıktan sonra uygun cerrahi yöntemle 'fazla deri' olarak da nitelendirilen sünnet derisi gerekli uzunlukta kesilerek çıkarılır. Kesilen cilt kenarlarındakı kanama odakları yakıcı alet (bipolar koter) yardımıyla durdurulduktan sonra birkaç adet dikişle sünnet cildi dikilir. Genellikle az iz bırakan, çabuk iyileşen, sonradan alınmasına gerek olmayan dikiş materyalleri kullanılır. İşlem sonrası çoğunlukla küçük bir sargı kullanılır. Cerrahi işlem genellikle 10 – 15dk sürmektedir.

Sünnet sonrası dönem

            İşlem sonrası çocuk uyanık bir şekilde ailenin yanına verilir. Hasta yaşına göre beslenme zamanı belirlenir. İşlem sırasında penis bölgesine yapılan ağrıkesicilerin etki süresi uzun olduğundan çocuklar genellikle ağrı çekmez. Aileye bakım anlatılır. Ağrıkesici ilaç verilir. Bir çok çocuk ilk gece dahil sünnet sonrası dönemi rahat geçirir. Genellikle 48 saat sonrasında, bazen daha erken ağrıkesici ihtiyacı kalmaz. İlk bir kaç gün olan şişlik, kızarıklık kendiliğinden geçer. Tam iyileşme süresi 10 – 14 gün arasındadır.

            Çok nadiren sünnet sonrası kanama ve enfeksiyon görülebilir. Kanamaların büyük çoğunluğu kendiliğinden durur. Fakat aksi durumlarda mutlaka doktora başvurmak gerekmektedir.

Sünnet hangi yaşta yapılmalı?

            Teknik olarak sünnet herhangi bir yaş aralığında yapılabilse de, en sık yenidoğan döneminde ve çocuğun 2 yaşına kadar yapılmaktadır. Bezli dönemde yapılan sünnet sonrası yara iyileşmesi ve bakımı da daha kolay olmaktadır.

            Çocukların psikoseksüel gelişim sürecinde 3-6 yaş aralığındaki 'fallik dönem' evresinde çocuklar, cinsel kimliklerini keşfetmeye başlar ve kız erkek ayrımını farkeder. Bu nedenle bu donemde yapılan sunnetin psikolojik travmaya (cinsel organının tamamını kaybetme endişesi) yol acabileceği ve olumsuz etkilerinin olabileceği öngörülmektedir. Bu durum göz önüne alınarak 2 – 6 yaş aralığında tıbbi gereklilik dışında çocuklarda sünnet önerilmemekte ve yapılmamaktadır. Her hangi tıbbi gereklilik durumunda yapılacaksa bile mümkünse genel anestezi altında yapılması uygun olacaktır.

            2 yaşını geçiren çocuklarda sünnetin 6 yaş sonrasına ertelenmesi gerekmektedir.

Yenidoğan sünneti

            Yenidoğan döneminde insan vücudunda hücre yenileme hızı daha yüksek olduğundan cerrahi yaraların iyileşme süresi de çok daha hızlı olmaktadır. Bu dönemde yapılan sünnetlerde cerrahi komplikasyon riski çok daha düşük olmakta ve çocuğun psikolojik olarak etkilenme riski de hemen hemen sıfıra yakın olmaktadır.

Anestezi şekli

            Yenidoğanlarda hayatın ilk 2-3 ayında ve çocuğun işlemi kavrayıp, kabullenebileceği yaşlarda işlem yerli ağrıkesici (lokal anestezi) yardımıyla yapılabilir. Fakat hayatın ilk 2-3 ayından sonra hasta anksiyetesini azaltmak ve çocukların psikolojik travma yaşamasının önüne geçmek amaçlı sedasyon yöntemiyle genel anestezi altında sünnet yapılması gerekmektedir. Genel anestezi altında uygulanan işlemlerde de ameliyat sonrası ağrıyı önlemek amaçlı işlem sırasında ek olarak lokal anestezi uygulanmaktadır.

Sünnet kimlere uygulanmamalı

            Doğuştan sünnetli, peygamber sünnetli, yarım sünnetli olarak da isimlendirilen, idrar deliğinin normal yerinden daha aşağıda bir yerde olduğu, sünnet derisinin eksik olduğu 'Hipospadias' anomalisinde önceden sünnet yapılmaması gerekmektedir. Sünnet cildinin bu hastalığın cerrahi tedavisinde kullanılması gereke bildiğinden sünnet işlemi bu hastalığın düzeltilmesiyle aynı seansta veya gerektiğinde bir sonraskı aşamada yapılmaktadır.

            Bunun dışında bazı diğer anatomik şekil bozukluklarında da sünnet düzeltici ameliyatın bir parçası olarak yapılmaktadır

            Hemofili hastalığı olan çocuklarda önceden tetkik yapmadan ve uygun medikal, cerrahi ekipmanlar hazır bulundurmadan yapılacak olan sünnet sakıncalı olabilir.

Sünnetin koruduğu durumlar

è Fimozis (sünnet cildinin yapışıklığı)

è Parafimozis (sünnet cildinin penis başını sıkıştırması)

è Balanit (penis başının iltihabı)

è Balanopostit (penis başının ve sünnet cildinin iltihabı)

è İdrar yolu enfeksiyonu

è Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

è Nadir de olsa penis kanseri

Hatalı sünnet

            Sünnet eğitimli ellerde yapılmadığında bir çok ağırlaşmalara neden olabilir.

·         Kanamalar

·         Kozmetik olarak istenmeyen sonuçlar (sünnet cildinin kısa veya uzun bırakılması)

·         Cerrahi sırasında yaralanmalar (idrar yolunun açılması, glans kopması, penis yaralanması)

·         Glans kanlanmasının bozulması (nekroz)

            Bunlardan bazılarının düzeltilmsi kolay olsa da, bazıları daha uzun ve zor işlemler gerektirebilir, bazen de düzeltilemeyebilir.

                                                                                               Op. Dr. Anar GURBANOV