Sünnet cerrahi bir işlemdir
Sünnet
penis glansını örter sünnet cildinin (prepisyum) cerrahi olarak kesilip
çıkarılması ve glansın açığa çıkarılması işlemidir. Günümüzde cerrahi pratikde
en çok uygulanan işlem olan sünnetin tarihi 6000 yıl öncesinde Antik Mısır'a
dayanmaktadır. Bin yıllardır yapılan
sünnet işlemi günümüzde kültürel, dinsel nedenlerle ve birçok ülkede hastalık
önleyici sağlık uygulaması olarak uygulanmaktadır. Musevilik ve İslamda tüm
erkek çocuklarının sünnet olması gerekirken, Amerika Birleşik Devletlerinde 19.
yüzyıldan başlayarak erkek çocuklarında profilaktik olarak sünnet önerilmekte
ve yaygın yapılmaktadır. Dünya genelinde erkeklerin %25'i sünnet olmaktadır.
Sünnet öncesi dönem
Sünnet
yapılması kararı verilen çocuk öncelikle işlemi uygulayacak cerrahi doktoru ve
anesteziyoloji doktoru tarafından muayene edilir. Gerekli tahliller yapılır.
Aileye işlemle ilgili ayrıntılı bilgi verilir. Çocuğun yaşına ve uygulanacak
anestezi şeklne göre beslenme rejimi belirlenir.
Sünnet nasıl yapılır?
Sünnet
alanında uzmanlaşmış Cocuk Cerrahisi, Çocuk Urolojisi, Plastik cerrahisi
uzmanları tarafından, genellikle ameliyathane ortamında, steril şartlarda,
çocuğun yaşına uygun olarak tercih edilmiş anestezi yöntemi uygulanarak
yapılır. İşlem esnasında penis çevresine ağrıkesici ilaç uygulandıktan sonra
uygun cerrahi yöntemle 'fazla deri' olarak da nitelendirilen sünnet derisi
gerekli uzunlukta kesilerek çıkarılır. Kesilen cilt kenarlarındakı kanama
odakları yakıcı alet (bipolar koter) yardımıyla durdurulduktan sonra birkaç
adet dikişle sünnet cildi dikilir. Genellikle az iz bırakan, çabuk iyileşen,
sonradan alınmasına gerek olmayan dikiş materyalleri kullanılır. İşlem sonrası
çoğunlukla küçük bir sargı kullanılır. Cerrahi işlem genellikle 10 – 15dk sürmektedir.
Sünnet sonrası dönem
İşlem
sonrası çocuk uyanık bir şekilde ailenin yanına verilir. Hasta yaşına
göre beslenme zamanı belirlenir. İşlem sırasında penis bölgesine yapılan
ağrıkesicilerin etki süresi uzun olduğundan çocuklar genellikle ağrı çekmez.
Aileye bakım anlatılır. Ağrıkesici ilaç verilir. Bir çok çocuk ilk gece dahil
sünnet sonrası dönemi rahat geçirir. Genellikle 48 saat sonrasında, bazen daha
erken ağrıkesici ihtiyacı kalmaz. İlk bir kaç gün olan şişlik, kızarıklık
kendiliğinden geçer. Tam iyileşme süresi 10 – 14 gün arasındadır.
Çok
nadiren sünnet sonrası kanama ve enfeksiyon görülebilir. Kanamaların büyük
çoğunluğu kendiliğinden durur. Fakat aksi durumlarda mutlaka doktora başvurmak
gerekmektedir.
Sünnet hangi yaşta yapılmalı?
Teknik
olarak sünnet herhangi bir yaş aralığında yapılabilse de, en sık yenidoğan
döneminde ve çocuğun 2 yaşına kadar yapılmaktadır. Bezli dönemde yapılan sünnet
sonrası yara iyileşmesi ve bakımı da daha kolay olmaktadır.
Çocukların
psikoseksüel gelişim sürecinde 3-6 yaş aralığındaki 'fallik dönem' evresinde çocuklar,
cinsel kimliklerini keşfetmeye başlar ve kız erkek ayrımını farkeder. Bu
nedenle bu donemde yapılan sunnetin psikolojik travmaya (cinsel organının
tamamını kaybetme endişesi) yol acabileceği ve olumsuz etkilerinin olabileceği
öngörülmektedir. Bu durum göz önüne alınarak 2 – 6 yaş aralığında tıbbi
gereklilik dışında çocuklarda sünnet önerilmemekte ve yapılmamaktadır. Her
hangi tıbbi gereklilik durumunda yapılacaksa bile mümkünse genel anestezi altında
yapılması uygun olacaktır.
2
yaşını geçiren çocuklarda sünnetin 6 yaş sonrasına ertelenmesi gerekmektedir.
Yenidoğan sünneti
Yenidoğan
döneminde insan vücudunda hücre yenileme hızı daha yüksek olduğundan cerrahi
yaraların iyileşme süresi de çok daha hızlı olmaktadır. Bu dönemde yapılan
sünnetlerde cerrahi komplikasyon riski çok daha düşük olmakta ve çocuğun
psikolojik olarak etkilenme riski de hemen hemen sıfıra yakın olmaktadır.
Anestezi şekli
Yenidoğanlarda hayatın ilk 2-3 ayında ve
çocuğun işlemi kavrayıp, kabullenebileceği yaşlarda işlem yerli ağrıkesici
(lokal anestezi) yardımıyla yapılabilir. Fakat hayatın ilk 2-3 ayından sonra
hasta anksiyetesini azaltmak ve çocukların psikolojik travma yaşamasının önüne
geçmek amaçlı sedasyon yöntemiyle genel anestezi altında sünnet yapılması
gerekmektedir. Genel anestezi altında uygulanan işlemlerde de ameliyat
sonrası ağrıyı önlemek amaçlı işlem sırasında ek olarak lokal anestezi
uygulanmaktadır.
Sünnet kimlere uygulanmamalı
Doğuştan
sünnetli, peygamber sünnetli, yarım sünnetli olarak da isimlendirilen, idrar
deliğinin normal yerinden daha aşağıda bir yerde olduğu, sünnet derisinin eksik
olduğu 'Hipospadias' anomalisinde önceden sünnet yapılmaması gerekmektedir.
Sünnet cildinin bu hastalığın cerrahi tedavisinde kullanılması gereke
bildiğinden sünnet işlemi bu hastalığın düzeltilmesiyle aynı seansta veya
gerektiğinde bir sonraskı aşamada yapılmaktadır.
Bunun
dışında bazı diğer anatomik şekil bozukluklarında da sünnet düzeltici
ameliyatın bir parçası olarak yapılmaktadır
Hemofili
hastalığı olan çocuklarda önceden tetkik yapmadan ve uygun medikal, cerrahi
ekipmanlar hazır bulundurmadan yapılacak olan sünnet sakıncalı olabilir.
Sünnetin koruduğu durumlar
è
Fimozis (sünnet cildinin yapışıklığı)
è
Parafimozis (sünnet cildinin penis başını
sıkıştırması)
è
Balanit (penis başının iltihabı)
è
Balanopostit (penis başının ve sünnet cildinin
iltihabı)
è
İdrar yolu enfeksiyonu
è
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
è
Nadir de olsa penis kanseri
Hatalı sünnet
Sünnet
eğitimli ellerde yapılmadığında bir çok ağırlaşmalara neden olabilir.
·
Kanamalar
·
Kozmetik olarak istenmeyen sonuçlar (sünnet
cildinin kısa veya uzun bırakılması)
·
Cerrahi sırasında yaralanmalar (idrar yolunun
açılması, glans kopması, penis yaralanması)
·
Glans kanlanmasının bozulması (nekroz)
Bunlardan
bazılarının düzeltilmsi kolay olsa da, bazıları daha uzun ve zor işlemler
gerektirebilir, bazen de düzeltilemeyebilir.
Op. Dr. Anar GURBANOV